Tanım
Tifüs, Rickettsia prowazekii (epidemik tifüs), Rickettsia typhi (endemik tifüs) ve benzeri bakterilerin neden olduğu, bit veya pirelerle bulaşan, ateş, döküntü ve ciddi komplikasyonlara yol açabilen enfeksiyöz bir hastalıktır.
Epidemiyoloji
Epidemik tifüs bitlerle, endemik tifüs ise pirelerle bulaşır. Savaş, yoksulluk ve kalabalık yaşam koşullarında salgınlar yapabilir. Günümüzde Afrika, Güney Amerika ve Asya'da endemiktir.
Bulaşma Yolları
- Enfekte bitlerin ezilmesiyle ciltteki çatlaklardan
- Enfekte pirelerin dışkısı ile temas
- İnsandan insana doğrudan bulaş yoktur
Belirtiler
- Ani başlayan yüksek ateş
- Baş ağrısı
- Kas ağrıları
- Üşüme, titreme
- Kuru öksürük
- Döküntü (gövde ve ekstremitelerde)
- Konfüzyon
- Deliryum
- Şok (ciddi vakalarda)
Tanı
- Klinik bulgular
- Serolojik testler (Weil-Felix, indirekt immünofloresan)
- PCR
- Kan sayımı ve karaciğer fonksiyon testleri
Tedavi
- Doksisiklin
- Alternatif: kloramfenikol
- Erken tedavi komplikasyonları önler
- Destek tedavisi
Korunma
- Bit ve pire kontrolü
- Kişisel hijyen
- Yaşam alanlarının temizliği
- Salgın durumunda bit tedavisi
Tablo: Klinik Seyir
| Dönem | Özellikler |
|---|---|
| İnkübasyon | 7-14 gün |
| Erken dönem | Ateş, baş ağrısı, kas ağrısı |
| Geç dönem | Döküntü, nörolojik komplikasyonlar |